ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
o Συμπλεκτικοί: και (κι), ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ.
o Διαχωριστικοί: ή, είτε.
o Αντιθετικοί: μα, αλλά, παρά, όμως, ωστόσο, ενώ, αν και, μολονότι, μόνο.
o Συμπερασματικοί: λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, που.
o Επεξηγηματικός: δηλαδή.
o Ειδικοί: πως, που, ότι.
o Χρονικοί:όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (πριν να), μόλις, προτού,
ωσότου, όποτε, όσο που.
o Αιτιολογικοί: γιατί, επειδή, αφού (και το ποιητικό τι).
o Υποθετικοί: αν, σαν, άμα.
o Τελικοί: να, για να.
o Αποτελεσματικοί: ώστε, που.
o Διστακτικοί: μη (ν), μήπως.
o Συγκριτικός: παρά.
Η σύνδεση των προτάσεων γίνεται με υποτακτικούς συνδέσμους (ειδικούς, αιτιολογικούς, τελικούς,αποτελεσματικούς, ενδοιαστικούς, υποθετικούς,χρονικούς).
Τα είδη των συνδέσμων
o Συμπλεκτικοί: και (κι), ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ.
o Διαχωριστικοί: ή, είτε.
o Αντιθετικοί: μα, αλλά, παρά, όμως, ωστόσο, ενώ, αν και, μολονότι, μόνο.
o Συμπερασματικοί: λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, που.
o Επεξηγηματικός: δηλαδή.
o Ειδικοί: πως, που, ότι.
o Χρονικοί:όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (πριν να), μόλις, προτού,
ωσότου, όποτε, όσο που.
o Αιτιολογικοί: γιατί, επειδή, αφού (και το ποιητικό τι).
o Υποθετικοί: αν, σαν, άμα.
o Τελικοί: να, για να.
o Αποτελεσματικοί: ώστε, που.
o Διστακτικοί: μη (ν), μήπως.
o Συγκριτικός: παρά.
Η σύνδεση των προτάσεων
Οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους:
α) ασύνδετο σχήμα
β) παρατακτική σύνδεση ή παράταξη
α) Ασύνδετο σχήμα έχουμε όταν οι προτάσεις μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη χωρίς να έχουν ανάμεσά τους κάποιο σύνδεσμο.
π.χ. Τα σύννεφα ήρθαν, ο ήλιος χάθηκε, η βροχή άρχισε.
β) Παρατακτική σύνδεση ή παράταξη έχουμε όταν συνδέονται μεταξύ τους όμοιες προτάσεις με συνδέσμους παρατακτικούς (συμπλεκτικούς,αντιθετικούς, διαχωριστικούς, συμπερασματικούς).
π.χ.
- Διάβαζε και άκουγε μουσική.
- Έφυγε, αλλά επέστρεψε σύντομα.
γ) Υποτακτική σύνδεση ή υπόταξη έχουμε όταν συνδέονται μεταξύ τους μια ανεξάρτητη (κύρια) πρόταση και μια εξαρτημένη (δευτερεύουσα).
π.χ. Είπε ότι τον γνωρίζει
Μπορεί μια δευτερεύουσα πρόταση να εξαρτάται από άλλη δευτερεύουσα, η οποία συνδέεται υποτακτικά με την κύρια.
π.χ.
Έφτασε νύχτα, γιατί ήταν αργά, όταν ξεκίνησε.
(κύρια) (δευτερεύουσα) (δευτερεύουσα)
(κύρια) (δευτερεύουσα) (δευτερεύουσα)
Η σύνδεση των προτάσεων γίνεται με υποτακτικούς συνδέσμους (ειδικούς, αιτιολογικούς, τελικούς,αποτελεσματικούς, ενδοιαστικούς, υποθετικούς,χρονικούς).